„Życie na niby” to zbiór szkiców Kazimierza Wyki, krytyka i historyka literatury, powstałych między 1939 a 1945 r. Autor zawarł w nich spostrzeżenia i refleksje dotyczące wojny, które poczynił, mieszkając w czasie okupacji w Krzeszowicach koło Krakowa i pracując w ojcowskim tartaku. Wspomina klęskę wrześniową, zachowania władz i zwykłych obywateli, opisuje codzienność okupowanego kraju i zniewolonych ludzi. Analizuje technikę propagandy nazistowskiej. Dokonuje rozrachunku narodowego, historycznego i politycznego. Autor posłowia do tego wydania książki, Adam Michnik, ocenia ją jako nasyconą „mądrym patriotyzmem polskim – pełnym tragiczności, ironii i drwiny”.
Niniejsza edycja zawiera oprócz esejów z pierwszego wydania także te teksty, które znalazły się w wydaniach kolejnych: szkice „Goebbels, Hitler i Kato” i „O porządkach historycznych” z wydania drugiego, „Pamiętnik po klęsce” z wydania z 1984 r. i tekst „Pesymizm a odbudowa człowieka” z wydania z 2000 r. Jako ostatni wydawca umieścił artykuł Wyki z września 1945 r., z tygodnika „Odrodzenie” – „Potęga ciemnoty potwierdzona”, dotyczący pogromu Żydów na krakowskim Kazimierzu.
